zapisz30akcja

Nietypowa Lekcja o BioróżnorodnoÅ›ci – czyli o Å›rodowisku w terenie.

 

Zgodnie z zasadÄ…, że nigdy nie jest za późno na naukÄ™ Fundacja Nasza Ziemia kieruje swoje dziaÅ‚ania do różnych grup wiekowych. Wiele programów nastawionych jest przede wszystkim na edukacjÄ™ dzieci, jednak część zostaÅ‚a przygotowana specjalnie dla osób dorosÅ‚ych – nauczycieli, edukatorów, przedstawicieli biznesu i administracji publicznej. Jednym z tego typu dziaÅ‚aÅ„, jest realizowana w ramach Kampanii na rzecz Rozwoju Zrównoważonego seria Nietypowych Lekcji o BioróżnorodnoÅ›ci skierowana do nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i liceów.

Celem szkoleń było przede wszystkim zainspirowanie uczestników do rozwijania swoich pomysłów na zajęcia terenowe, a nie podawanie gotowych rozwiązań. Ważne było też zainteresować uczestników tematami, które może nie każdemu od razu kojarzą się z ochroną bioróżnorodności i których nie ma w programie szkolnym, a które tak naprawdę są bardzo dobrym punktem wyjściowym do mówienia o ważnych tematach ochrony przyrody.

 

Outdoor education

Nauka poprzez zabawÄ™ i przeżywanie przygód zyskuje w ostatnich latach coraz wiÄ™cej zwolenników. Tak zwana „outdoor education”, którÄ… wprost można by przetÅ‚umaczyć jako „edukacja w terenie” to szybko rozwijajÄ…ca siÄ™ dziedzina edukacji. Polega ona na tworzeniu sytuacji, których uczestnicy (nauczyciele i uczniowie) mogÄ… doÅ›wiadczyć bezpoÅ›redniego kontaktu z przyroda poprzez aktywne dziaÅ‚anie w terenie. Takie sytuacje sprzyjajÄ… skutecznemu przekazywaniu wiedzy i umiejÄ™tnoÅ›ci, jak gdyby „przy okazji”, kiedy uczniowie sami pokonujÄ… przeszkody, rozwiÄ…zujÄ… zadania czy dokonujÄ… odkryć. Rodzaje zajęć, które temu sprzyjajÄ… to m.in. wspinaczka, sporty wodne, wÄ™drówki, elementy survivalu czy gry terenowe.

I to właśnie wykorzystując formę gry terenowej Fundacja Nasza Ziemia postanowiła dotrzeć z wiedzą z zakresu bioróżnorodności do nauczycieli.
 

Las zamiast klasy szkolnej

 

Aby skutecznie przekonać do prowadzenia zajęć na tematy związane z ochroną przyrody i bioróżnorodnością w sposób aktywny i atrakcyjny, Fundacja Nasza Ziemia postanowiła zaprosić nauczycieli do udziału w szkoleniu prowadzonym właśnie w taki, nowatorski sposób - w terenie.

ZajÄ™cia z cyklu „Nietypowa lekcja o bioróżnorodnoÅ›ci”, byÅ‚y rzeczywiÅ›cie niestandardowe. Wszyscy zgÅ‚aszajÄ…cy siÄ™ do szkoleÅ„ byli uprzedzani o tym, że majÄ… siÄ™ ubrać, jak na wycieczkÄ™ do lasu i nie oczekiwać kolejnego tradycyjnego szkolenia, prezentacji na rzutniku czy robienia notatek, tylko po prostu przygotować siÄ™ na maÅ‚Ä… przygodÄ™.

 

Każda grupa nauczycieli i edukatorów, którzy zgÅ‚osili siÄ™ do udziaÅ‚u w „Nietypowej lekcji...” skÅ‚adaÅ‚a siÄ™ z okoÅ‚o 40 osób, które nastÄ™pnie zostaÅ‚y podzielone na 5-6 osobowe zespoÅ‚y, które po otrzymaniu mapy odwiedzaÅ‚y po kolei poszczególne stanowiska, na których przedstawiciele Fundacji prezentowali jeden temat zwiÄ…zany z ochronÄ… bioróżnorodnoÅ›ci lub edukacjÄ… terenowÄ….

Każdy punkt prowadzony był przez innego specjalistę: od korytarzy ekologicznych, różnorodności płazów; różnorodności flory i siedliskoznastwa, terenoznawstwa, zmian klimatycznych, obserwaci bytności zwierząt w terenie.

 

Korytarze ekologiczne a rozwój zrównoważony

O sÅ‚usznoÅ›ci wyboru tematu „Korytarzy ekologicznych” przekonaliÅ›my siÄ™ już na poczÄ…tku zajęć, kiedy wiÄ™kszość uczestników opisywaÅ‚a je jako przejÅ›cia dla zwierzÄ…t przez drogi, a nie naturalne trasy migracji zwierzÄ…t. Chociaż temat ten nie jest czÄ™sto poruszany podczas zajęć w szkoÅ‚ach, może stanowić bardzo dobre wyjÅ›cie do prowadzenia w terenie zajęć na temat rozwoju zrównoważonego i możliwoÅ›ci ograniczania wpÅ‚ywu czÅ‚owieka na Å›rodowisko, poprzez pokazanie przejść dla zwierzÄ…t przez drogi.

Nauczyciele mieli za zadanie odszukać w okolicy prowadzonych zajęć korytarzy ekologicznych i przedstawić czynniki stanowiące dla nich zagrożenie. Nauczyciele zaangażowali się bardzo w to zadanie i sami proponowali wiele nowatorskich rozwiązań dla ochrony korytarzy ekologicznych, a wielu z nich zadeklarowało chęć poruszenia tego tematu podczas swoich zajęć.

 

Różnorodność płazów polskich

 

Punkt poÅ›wiÄ™cony polskim pÅ‚azom wywoÅ‚ywaÅ‚ wÅ›ród uczestników niezwykÅ‚e emocje. Tutaj mogli siÄ™ poczuć jak ich uczniowie – dzieci, które wracajÄ… do źródeÅ‚ i próbujÄ… znaleźć „wodne stwory”. Na tym stoisku specjalista z dziedziny herpetologii tÅ‚umaczyÅ‚ czym różni siÄ™ ropucha od żaby, a żaba zielona od żaby trawnej. Nauczyciele uczyli siÄ™ rozpoznawać dzwiÄ™ki, jakie wydajÄ… różne gatunki pÅ‚azów, a niektórym udaÅ‚o siÄ™ nawet zobaczyć po raz pierwszy w życiu traszkÄ™.

Przy organizacji tego typu zajęć trzeba pamiętać, aby poprosić o pomoc specjalistę, herpetologa, który będzie wiedział jak przeprowadzić zajęcia, bez szkody dla obserwowanych zwierząt.

 

Różnorodność flory i ochrona siedlisk
 

OrganizujÄ…c wyprawÄ™ do lasu, warto wiedzieć w jakim lesie jesteÅ›my. Aby nauczyć siÄ™ rozpoznawać – nawet pobieżnie – główne typy siedliskowe lasu, uczestnicy „Nietypowej lekcji' odwiedzili kolejny punkt, tym razem poÅ›wiÄ™cony tematowi badania flory.

Wspólnie ze specjalistką z tej dziedziny edukatorzy wykonywali zdjęcia fitosocjologicznego według formularza, który wykorzystuje się rzeczywiście podczas badań terenowych przez botaników
i fitosocjologów.

 

Terenoznastwo
 

Proponując nauczycielom prowadzenie zajęć w terenie Fundacja postanowiła także przypomnieć podstawy poruszania się po lesie, korzystania z mapy i orientacji w terenie. Wszystkie te tematy były poruszane na punkcie poświęconym terenoznawstwu.

Nauczyciele mogli poczuć się jak harcerze na rajdzie i ćwiczyć umiejętności chodzenia na azymut w oparciu o grę terenową oraz dowiedzieć się jak zmierzyć wysokość drzewa. Zdobyta na tym punkcie wiedza może pomóc opracować plan wycieczki od strony technicznej i uatrakcyjnić zajęcia.

 

Åšlady bytowania zwierzÄ…t

 

Każda wycieczka do lasu może być przygodą, szczególnie jeśli za jej temat przewodni przyjmiemy poszukiwanie śladów bytowania zwierząt. Ślady to nie tylko tropy, czyli odciski łap zwierzęcia, które najlepiej widoczne są na piasku, śniegu czy w błocie. Ślady to wszelkie oznaki bytowania zwierząt, czyli gniazda, zgubione pióra, szczątki ofiar, rozłupane szyszki, odchody i wiele innych. Celem tego punktu było wskazanie na różnorodność śladów bytowania zwierząt oraz na nieszkodliwość tej metody poznawania środowiska zwierząt. Nauczyciele, podczas części praktycznej, sami wcielili się w rolę odkrywców (którą potem przekażą swoim uczniom) i próbowali ustalić jakie zwierzęta występują w okolicy.

 

Wielkie emocje i wielki sukces


 

Po przeprowadzeniu serii „Nietypowych lekcji...” okazaÅ‚o siÄ™, że jest to coÅ› co naprawe warto robić, a pedagodzy sÄ… w swoim żywiole, mogÄ…c chodzić po podmokÅ‚ym terenie w poszukiwaniu ropuch i żab, wypatrujÄ… cza pomocÄ… lornetek różnych gatunków ptaków, chodzÄ…c na azymut i uczestniczÄ…c w grze na orientacjÄ™, wypatrujÄ… barier dla migracji różnych grup zwierzÄ…t, czy też wykonujÄ… zdjÄ™cie fitosocjologiczne by odkryć w jakim typie siedliskowym lasu siÄ™ znajdujÄ….

Autorka: Agnieszka Wieczorek


 

Artykuł powstał w ramach Kampanii na Rzecz Rozwoju Zrównoważonego dofinansowanej ze srodków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

 

Archiwum aktualności

2024 1 2 3

2023 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2022 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2021 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2020 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2019 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2018 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2017 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2016 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2014 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2013 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2012 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2011 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2010 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2009 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2008 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2007 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2006 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2005 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2004 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2003 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2002 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12