Drzewa w mie�cie

�

Jak� rol� pe�ni� drzewa w miejskim ekosystemie? O tym jak� rol� pe�ni� drzewa w mie�cie w rozmowie z Joann� Szubierajsk� opowie dendrolog, Jacek Borowski.

Joanna Szubierajska: Jak� rol� odgrywaj� drzewa i ziele� miejska w systemie ekologicznym miasta?

Jacek Borowski: Po pierwsze jest i by�a to zawsze rola ozdobna, od tego zacz�a si� uprawa drzew w miastach. Po drugie drzewa i krzewy reguluj� temperatur� otoczenia, w przypadku du�ych aglomeracji ograniczaj� oddzia�ywanie tak zwanej miejskiej wyspyciep�a. Przez to pozwalaj� ograniczy� ilo�� energii potrzebnej do klimatyzowania pomieszcze�. Drzewa redukuj� pr�dko�� wiatr�w, przyczyniaj�c si� zim� do ograniczenia strat ciep�a. Przyczyniaj� si� do zwi�kszenia wilgotno�ci powietrza �agodz�c susz� miejsk�, zar�wno poprzez transpiracj� jak i okresowe zatrzymywanie wody w koronach, na li�ciach, a tak�e poprawiaj�c wch�anianie wody opadowej przez gleb� – u�atwiaj� retencj� wody, zmniejszaj� jej sp�yw do kana��w burzowych. Jak wszystkie ro�liny produkuj� tlen i poch�aniaj� dwutlenek w�gla, s� w tym jednak najbardziej efektywne, ze wzgl�du na rozmiary. Poza tym poch�aniaj�c dwutlenek w�gla wbudowuj� go „na sta�e” w drewno, czego nie s� w stanie dokona� ro�liny zielne, kt�rych tkanki butwiej� i wydzielaj� dwutlenek w�gla jeszcze w tym samym, najdalej nast�pnym roku. Poza tym drzewa wykazuj� niezwyk�e w�a�ciwo�ci fotoremedjacyjne – poch�aniaj� wiele zanieczyszcze� gazowych i p�owych, w wyniku rizofiltracji oczyszczaj� wody opadowe. Fitoremedjacja, jest w praktyce jedynym sposobem na oczyszczanie zdegradowanych siedlisk przyulicznych i innych miejskich. T�umi� tak�e miejski ha�as – poprzez rozpraszanie i poch�anianie �agodz� szorstko�� d�wi�k�w. W tym przypadku wa�ne jest r�wnie� oddzia�ywanie zieleni, kt�ra wizualnie oddziela nas od �r�d�a d�wi�k�w, inaczej w�wczas odbieramy ich nat�enie. Drzewa s� miejscem, w kt�rym przebywaj� liczne owady ptaki i ssaki, bez drzew w mie�cie by ich nie by�o. Szczeg�lnie cenne s� w tym przypadku drzewa stare, w tym dziuplaste. Drzewa ogrywaj� zatem ogromn� rol� w kszta�towaniu r�norodno�ci biologicznej ekosystem�w miejskich.

Obecnie w pobli�u ulic sadzi si� tylko konkretne gatunki drzew – ze wzgl�du na panuj�ce tam niezbyt korzystne warunki. Zatem jakie drzewa warto sadzi� w mie�cie?

Warunki przyuliczne znosi coraz mniej gatunk�w i odmian drzew. Szczeg�lnie szkodliwe jest zasolenie siedlisk przyulicznych i to zar�wno, w postaci zasolenia gleby jak i w postaci aerozolu solnego. Z powodu dzia�ania tego ostatniego w polskich miastach (przy ulicach) ginie coraz wi�cej drzew, to zjawisko si� niezwykle nasila. Je�li nie zaprzestaniemy „solenia” jezdni, nied�ugo nie b�dziemy mieli drzew przy ulicach. Jest to ponadto zjawisko specyficzne dla polskich miast. Obecnie sadzi si� coraz wi�cej drzew toleruj�cych zasolenie i zanieczyszczenia, jest ich jednak niewiele, g��wne to robinie, glediczie, jarz�b szwedzki, g�ogi, klon polny i jego odmiany, niekt�re gatunki i odmiany jesion�w, grusze drobnoowocowe i odmiany gruszy pospolitej, wi�ni� osobliw� w odmianie kulistej.

Kasztanowce umieraj�, a to za spraw� szrot�wka kasztanowcowiaczka. W jaki spos�b mo�emy pom�c kasztanowcom?

Nale�y wygrabia� li�cie, w kt�rych zimuj� larwy szrot�wka, stosunkowo skuteczne s� pu�apki lepowena pniach, stosowane w Wychodz�c z za�o�enia, �e przy drogach nie powinno by� nic, co mo�e zagrozi� cz�owiekowi kiedy opu�ci drog�, nale�a�oby usun�� wszystkie s�upy, latarnie a nawet bariery chroni�ce pieszychokresie wiosennego wylotu owad�w
doros�ych. Pojawia si� coraz wi�cej naturalnych wrog�w biologicznych obcego uprzednio u nas owada. Do szrot�wka „przyzwyczaja si�” coraz wi�cej drapie�nych owad�w i ptak�w, uaktywni�y si� r�wnie� organizmy paso�ytnicze.

Jednym ze sposob�w walki z owadem s� szczepienia, jednak metoda ta wzbudza kontrowersje. Dlaczego?

Injekcje, powoduj� zamieranie drewna kasztanowc�w, kt�re �le toleruj� zranienia. Aby zabieg injekcji by� skuteczny, musi by� powtarzany w r�nych miejscach na obwodzie pnia drzewa, po kilku takich zabiegach drzewo jest jak ser szwajcarski.

M�wi si�, �e drzewa to przydro�ni mordercy. Gdy padaj� argumenty o naszym bezpiecze�stwie i setkach os�b ulegaj�cych co roku wypadkom drogowym, trudno oponowa�. Przecie� nasze �ycie jest wa�niejsze od drzew! Czy w tej sprawie istnieje jaki� kompromis?

Istniej� badania, kt�re pokazuj�, �e drzewa wp�ywaj� na bezpiecze�stwo poprzez wytaczanie kierunku jazdy, os�anianie drogi przed s�o�cem i ol�nieniem powodowanym przez inne pojazdy. Ponadto przeciwdzia�aj� znu�eniu, urozmaicaj� drog�, przeciwdzia�aj�c zm�czeniu. Kierowcy jad�cy trasami zadrzewionymi poruszaj� si� pod�wiadomie wolniej. Nie drzewa, a nadmierna pr�dko�� (80 proc. wypadk�w w Polsce), oraz prowadzenie w stanie nietrze�wo�ci (ponad 30 proc.) s� w Polsce podstawow� przyczyna wypadk�w.

W innych krajach kolizji z drzewami jest mniej ni� w Polsce, nie dlatego, �e jest mniej drzew przy drogach, ale dlatego, �e tam cz�ciej przestrzega si� przepis�w i lepszy jest stan dr�g. W Niemczech wytyczane s� trasy, kt�re specjalnie wiod� alejami, to w�a�nie drzewa s� najwi�ksz� atrakcj� tych przejazd�w. Ochron� prawna otoczono aleje Brandenburgii i Meklemburgii. Tam gdzie s� przy drogach drzewa powinny by� znaki ograniczaj�ce pr�dko�� jazdy i informuj�ce o mo�liwo�� ewentualnej kolizji, a tak�e urz�dzenia techniczne, os�aniaj�ce drzewa. Wychodz�c z za�o�enia, �e przy drogach nie powinno by� nic, co mo�e zagrozi� cz�owiekowi kiedy opu�ci drog�, nale�a�oby usun�� wszystkie s�upy, latarnie a nawet bariery chroni�ce pieszych. Za nasze �ycie odpowiadamy sami, jako kierowcy i tylko my decydujemy o tym czy jedziemy z nadmiern� pr�dko�ci�, czy nie. Czasem dla poprawienia bezpiecze�stwa na drodze, wyci�cie drzew jest konieczne ale powinna to by� ostateczno��.

Polecam publikacje dotycz�ce drzew przydro�nych i alejowych, w tym „Aleje przydro�ne Historia, znaczenie, zagro�enie, ochrona” wydane przez wydawnictwo Borussia i broszur� Jak zachowa� aleje wydan� przez Fundacj� EkoRozwoju z Wroc�awia.

Dzi�kuj� bardzo za rozmow�
�r�d�o: Joanna Szubierajska, Ekologia.pl

Drzewa w mie�cie

Czy w Twojej okolicy jest segregacja odpad�w?

Newsletter

Fundacja Nasza Ziemia

Drzewa w mie�cie

Kalendarium

Archiwum aktualno�ci

Czy w Twojej okolicy jest segregacja odpad�w?

Newsletter

Fundacja Nasza Ziemia