Drzewa w mie¶cie
Jak± rolê pe³ni± drzewa w miejskim ekosystemie? O tym jak± rolê pe³ni± drzewa w mie¶cie w rozmowie z Joann± Szubierajsk± opowie dendrolog, Jacek Borowski.
Joanna Szubierajska: Jak± rolê odgrywaj± drzewa i zieleñ miejska w systemie ekologicznym miasta?
Jacek Borowski: Po pierwsze jest i by³a to zawsze rola ozdobna, od tego zaczê³a siê uprawa drzew w miastach. Po drugie drzewa i krzewy reguluj± temperaturê otoczenia, w przypadku du¿ych aglomeracji ograniczaj± oddzia³ywanie tak zwanej miejskiej wyspyciep³a. Przez to pozwalaj± ograniczyæ ilo¶æ energii potrzebnej do klimatyzowania pomieszczeñ. Drzewa redukuj± prêdko¶æ wiatrów, przyczyniaj±c siê zim± do ograniczenia strat ciep³a. Przyczyniaj± siê do zwiêkszenia wilgotno¶ci powietrza ³agodz±c suszê miejsk±, zarówno poprzez transpiracjê jak i okresowe zatrzymywanie wody w koronach, na li¶ciach, a tak¿e poprawiaj±c wch³anianie wody opadowej przez glebê – u³atwiaj± retencjê wody, zmniejszaj± jej sp³yw do kana³ów burzowych. Jak wszystkie ro¶liny produkuj± tlen i poch³aniaj± dwutlenek wêgla, s± w tym jednak najbardziej efektywne, ze wzglêdu na rozmiary. Poza tym poch³aniaj±c dwutlenek wêgla wbudowuj± go „na sta³e” w drewno, czego nie s± w stanie dokonaæ ro¶liny zielne, których tkanki butwiej± i wydzielaj± dwutlenek wêgla jeszcze w tym samym, najdalej nastêpnym roku. Poza tym drzewa wykazuj± niezwyk³e w³a¶ciwo¶ci fotoremedjacyjne – poch³aniaj± wiele zanieczyszczeñ gazowych i p³owych, w wyniku rizofiltracji oczyszczaj± wody opadowe. Fitoremedjacja, jest w praktyce jedynym sposobem na oczyszczanie zdegradowanych siedlisk przyulicznych i innych miejskich. T³umi± tak¿e miejski ha³as – poprzez rozpraszanie i poch³anianie ³agodz± szorstko¶æ d¼wiêków. W tym przypadku wa¿ne jest równie¿ oddzia³ywanie zieleni, która wizualnie oddziela nas od ¼ród³a d¼wiêków, inaczej wówczas odbieramy ich natê¿enie. Drzewa s± miejscem, w którym przebywaj± liczne owady ptaki i ssaki, bez drzew w mie¶cie by ich nie by³o. Szczególnie cenne s± w tym przypadku drzewa stare, w tym dziuplaste. Drzewa ogrywaj± zatem ogromn± rolê w kszta³towaniu ró¿norodno¶ci biologicznej ekosystemów miejskich.
Obecnie w pobli¿u ulic sadzi siê tylko konkretne gatunki drzew – ze wzglêdu na panuj±ce tam niezbyt korzystne warunki. Zatem jakie drzewa warto sadziæ w mie¶cie?
Warunki przyuliczne znosi coraz mniej gatunków i odmian drzew. Szczególnie szkodliwe jest zasolenie siedlisk przyulicznych i to zarówno, w postaci zasolenia gleby jak i w postaci aerozolu solnego. Z powodu dzia³ania tego ostatniego w polskich miastach (przy ulicach) ginie coraz wiêcej drzew, to zjawisko siê niezwykle nasila. Je¶li nie zaprzestaniemy „solenia” jezdni, nied³ugo nie bêdziemy mieli drzew przy ulicach. Jest to ponadto zjawisko specyficzne dla polskich miast. Obecnie sadzi siê coraz wiêcej drzew toleruj±cych zasolenie i zanieczyszczenia, jest ich jednak niewiele, g³ówne to robinie, glediczie, jarz±b szwedzki, g³ogi, klon polny i jego odmiany, niektóre gatunki i odmiany jesionów, grusze drobnoowocowe i odmiany gruszy pospolitej, wi¶niê osobliw± w odmianie kulistej.
Kasztanowce umieraj±, a to za spraw± szrotówka kasztanowcowiaczka. W jaki sposób mo¿emy pomóc kasztanowcom?
Nale¿y wygrabiaæ li¶cie, w których zimuj± larwy szrotówka, stosunkowo skuteczne s± pu³apki lepowena pniach, stosowane w Wychodz±c z za³o¿enia, ¿e przy drogach nie powinno byæ nic, co mo¿e zagroziæ cz³owiekowi kiedy opu¶ci drogê, nale¿a³oby usun±æ wszystkie s³upy, latarnie a nawet bariery chroni±ce pieszychokresie wiosennego wylotu owadów
doros³ych. Pojawia siê coraz wiêcej naturalnych wrogów biologicznych obcego uprzednio u nas owada. Do szrotówka „przyzwyczaja siê” coraz wiêcej drapie¿nych owadów i ptaków, uaktywni³y siê równie¿ organizmy paso¿ytnicze.
Jednym ze sposobów walki z owadem s± szczepienia, jednak metoda ta wzbudza kontrowersje. Dlaczego?
Injekcje, powoduj± zamieranie drewna kasztanowców, które ¼le toleruj± zranienia. Aby zabieg injekcji by³ skuteczny, musi byæ powtarzany w ró¿nych miejscach na obwodzie pnia drzewa, po kilku takich zabiegach drzewo jest jak ser szwajcarski.
Mówi siê, ¿e drzewa to przydro¿ni mordercy. Gdy padaj± argumenty o naszym bezpieczeñstwie i setkach osób ulegaj±cych co roku wypadkom drogowym, trudno oponowaæ. Przecie¿ nasze ¿ycie jest wa¿niejsze od drzew! Czy w tej sprawie istnieje jaki¶ kompromis?
Istniej± badania, które pokazuj±, ¿e drzewa wp³ywaj± na bezpieczeñstwo poprzez wytaczanie kierunku jazdy, os³anianie drogi przed s³oñcem i ol¶nieniem powodowanym przez inne pojazdy. Ponadto przeciwdzia³aj± znu¿eniu, urozmaicaj± drogê, przeciwdzia³aj±c zmêczeniu. Kierowcy jad±cy trasami zadrzewionymi poruszaj± siê pod¶wiadomie wolniej. Nie drzewa, a nadmierna prêdko¶æ (80 proc. wypadków w Polsce), oraz prowadzenie w stanie nietrze¼wo¶ci (ponad 30 proc.) s± w Polsce podstawow± przyczyna wypadków.
W innych krajach kolizji z drzewami jest mniej ni¿ w Polsce, nie dlatego, ¿e jest mniej drzew przy drogach, ale dlatego, ¿e tam czê¶ciej przestrzega siê przepisów i lepszy jest stan dróg. W Niemczech wytyczane s± trasy, które specjalnie wiod± alejami, to w³a¶nie drzewa s± najwiêksz± atrakcj± tych przejazdów. Ochron± prawna otoczono aleje Brandenburgii i Meklemburgii. Tam gdzie s± przy drogach drzewa powinny byæ znaki ograniczaj±ce prêdko¶æ jazdy i informuj±ce o mo¿liwo¶æ ewentualnej kolizji, a tak¿e urz±dzenia techniczne, os³aniaj±ce drzewa. Wychodz±c z za³o¿enia, ¿e przy drogach nie powinno byæ nic, co mo¿e zagroziæ cz³owiekowi kiedy opu¶ci drogê, nale¿a³oby usun±æ wszystkie s³upy, latarnie a nawet bariery chroni±ce pieszych. Za nasze ¿ycie odpowiadamy sami, jako kierowcy i tylko my decydujemy o tym czy jedziemy z nadmiern± prêdko¶ci±, czy nie. Czasem dla poprawienia bezpieczeñstwa na drodze, wyciêcie drzew jest konieczne ale powinna to byæ ostateczno¶æ.
Polecam publikacje dotycz±ce drzew przydro¿nych i alejowych, w tym „Aleje przydro¿ne Historia, znaczenie, zagro¿enie, ochrona” wydane przez wydawnictwo Borussia i broszurê Jak zachowaæ aleje wydan± przez Fundacjê EkoRozwoju z Wroc³awia.
Dziêkujê bardzo za rozmowê
¬ród³o: Joanna Szubierajska, Ekologia.pl
Archiwum aktualno¶ci
2017 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2016 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2014 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2013 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2012 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2011 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2010 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2009 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2008 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2007 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2006 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2005 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2004 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12